لوله های مانیسمان که به عنوان لوله های بدون درز نیز شناخته می شوند، به دلیل استحکام، دوام و عدم وجود درز جوش، در طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند. این لوله ها از فولاد با کیفیت بالا ساخته شده و در رده ها و ضخامت های مختلف مطابق با استانداردهای بین المللی تولید می شوند.
در این مقاله، به معرفی 6 دسته بندی اصلی لوله های مانیسمان بر اساس معیارهای مختلف می پردازیم:
۱. دسته بندی بر اساس نوع آلیاژ:
فولاد ضد زنگ:این نوع لوله ها به دلیل مقاومت عالی در برابر خوردگی و زنگ زدگی، برای استفاده در محیط های خورنده مانند صنایع شیمیایی، پتروشیمی و تصفیه آب ایده آل هستند.
فولاد آلیاژی:با افزودن عناصر مختلف مانند کروم، مولیبدن یا وانادیوم به فولاد، می توان خواص مکانیکی آن را مانند استحکام، سختی و چقرمگی به طور قابل توجهی افزایش داد. از این نوع لوله ها در ساخت لوله هایی که در معرض فشار و تنش های بالا مانند خطوط لوله نفت و گاز، مبدل های حرارتی و دیگ های بخار استفاده می شوند، کاربرد فراوانی دارد.
چدن داکتیل:این نوع چدن به دلیل ساختار متخلخل و انعطاف پذیری بالا، در برابر ضربه و شوک مقاوم بوده و از ترک خوردگی و شکستگی آن جلوگیری می کند. لوله های چدن داکتیل به طور گسترده در سیستم های فاضلاب، خطوط انتقال آب و شبکه های گاز شهری به کار می روند.
۲. دسته بندی بر اساس ضخامت:
ضخامت لوله مانیسمان یکی از پارامترهای اساسی در تعیین مقاومت آن در برابر فشار داخلی و خارجی است. به طور کلی، با افزایش ضخامت جداره لوله، تحمل فشار و استحکام آن نیز به طور مستقیم افزایش می یابد.
رده بندی لوله ها: لوله های مانیسمان در رده های مختلف ضخامت تولید می شوند که هر کدام برای کاربردهای خاص با سطوح فشار مشخص مناسب هستند. برای مثال، در خطوط لوله انتقال نفت و گاز که با فشارهای بالا روبرو هستند، از لوله های رده های ضخیم تر مانند رده 160 یا X استفاده می شود. در حالی که برای مصارف کم فشار مانند سیستم های آبرسانی و فاضلاب، لوله های رده های نازک تر مانند 40 یا 80 کفایت می کند.
۳. دسته بندی بر اساس نوع پوشش:
پوشش دهی سطح خارجی لوله مانیسمان با استفاده از مواد مختلف مانند رنگ، اپوکسی یا گالوانیزه، می تواند به طور قابل توجهی مقاومت آن را در برابر عوامل مخرب محیطی مانند خوردگی، سایش، ضربه و اشعه UV افزایش دهد.
انواع پوشش:
رنگ: پوشش های رنگی علاوه بر محافظت از لوله در برابر خوردگی، جنبه زیبایی نیز به آن می بخشند.
اپوکسی: پوشش اپوکسی عایق الکتریکی بوده و از لوله در برابر خوردگی الکترولیتی محافظت می کند. این نوع پوشش برای لوله هایی که در محیط های مرطوب یا اسیدی به کار می روند، مناسب است.
گالوانیزه: پوشش گالوانیزه با ایجاد لایه ای از فلز روی (Zn) بر روی سطح لوله، از آن در برابر خوردگی و زنگ زدگی به طور مؤثر محافظت می کند. این روش برای لوله های فولادی که در معرض رطوبت و عوامل جوی هستند، بسیار رایج است.
۴. دسته بندی بر اساس کاربرد:
لوله های مانیسمان بر اساس کاربرد آنها در صنایع مختلف به دسته های زیر تقسیم می شوند:
لوله های صنعتی: این لوله ها در صنایع مختلفی مانند نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، شیمیایی و دارویی کاربرد دارند.
لوله های ساختمانی: از این لوله ها در سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب، تاسیسات مکانیکی ساختمان ها و همچنین در ساخت و سازهای صنعتی و عمرانی استفاده می شود.
لوله های کشاورزی: این لوله ها در سیستم های آبیاری کشاورزی، زهکشی و انتقال آب مورد استفاده قرار می گیرند.
لوله های دریایی: این لوله ها به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و آب شور، در صنعت کشتی سازی و سکوهای نفتی و گازی دریایی کاربرد دارند.
لوله های معدن: از این لوله ها در معادن برای انتقال آب، هوا، مواد معدنی و همچنین در سیستم های تهویه و غبارگیری استفاده می شود.
۵. دسته بندی بر اساس فرآیند تولید:
لوله های مانیسمان بر اساس فرآیند تولید به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
لوله های مانسمان نورد گرم:این نوع لوله ها از طریق فرآیند نورد گرم در دمای بالا و تحت فشار تولید می شوند. لوله های نورد گرم به دلیل قیمت مناسب و کاربردهای گسترده، رایج ترین نوع لوله های مانیسمان هستند.
لوله های مانسمان نورد سرد:این نوع لوله ها پس از فرآیند نورد گرم، در دمای پایین و بدون اعمال فشار مجدد تولید می شوند. لوله های نورد سرد به دلیل دقت ابعادی بالا، صافی سطح و استحکام بیشتر، برای کاربردهای خاص مانند خطوط لوله انتقال گاز و مایعات با فشار بالا مورد استفاده قرار می گیرند.
۶. دسته بندی بر اساس استاندارد:
لوله های مانیسمان مطابق با استانداردهای مختلف بین المللی مانند ASTM، DIN، EN و API تولید می شوند. هر استاندارد مشخصات فنی و الزامات خاصی را برای تولید لوله ها ارائه می دهد. انتخاب استاندارد مناسب برای لوله مانیسمان به عوامل مختلفی مانند نوع آلیاژ، ضخامت، کاربرد و الزامات پروژه بستگی دارد.
نکته: تنوع بالای لوله های مانیسمان در رده ها، ضخامت ها، آلیاژها، پوشش ها و استانداردهای مختلف، انتخاب مناسب ترین گزینه را برای هر کاربرد خاص امکان پذیر می کند.
علاوه بر موارد فوق، عوامل دیگری مانند قیمت، برند و خدمات پس از فروش نیز در انتخاب لوله مانیسمان حائز اهمیت هستند. مشاوره با متخصصان فنی و تامین کنندگان معتبر می تواند راهنمایی های لازم را برای انتخاب بهترین نوع لوله برای هر پروژه ارائه دهد.